แผนผังก้างปลา หลักการทำงานสารพัดประโยชน์

รู้หรือไม่ แผนผังก้างปลามีหลักการทำงานสารพัดประโยชน์

แผนผังก้างปลา คือ การจัดระเบียบความคิดในการทำงานนั้นถือว่าเป็นอะไรที่สำคัญอย่างมาก แม้ว่าในปัจจุบันนี้จะมีเครื่องมือมากมายที่คอยช่วยให้การทำงานหรือการวางแผนต่างๆ นั้นง่ายขึ้น แต่หากความคิดของผู้ปฏิบัติงานนั้นไม่มีความเป็นระเบียบเรียบร้อย การทำงานก็จะออกมาได้อย่างไม่มีประสิทธิภาพ แถมยังมีความเสี่ยงที่จะเกิดข้อผิดพลาดต่างๆ จากการทำงานได้อีกด้วย 

แผนผังก้างปลา คือ อีกหนึ่งเครื่องมือหลักการวิธีการทำงาน ที่มีประโยชน์ต่อผู้ที่กำลังประสบปัญหาด้านการวางแผนอย่างมาก เนื่องจากการทำงานที่มีขั้นตอนมากยิ่งขึ้น มีรายละเอียดที่ซับซ้อนรวมไปถึงจะต้องใช้ความเข้าใจในเรื่องที่ทำอย่างสูง การคิดในใจ หรือการใช้โปรแกรมต่างๆ อาจจะไม่ตอบโจทย์ ดังนั้นการเลือกใช้แผนผังก้างปลาในการทำงานรวมไปถึงการวางแผนในเรื่องต่างๆ จึงถือว่าเป็นอะไรที่ตอบโจทย์อย่างมาก 

แผนผังก้างปลา ความหมาย ประวัติและแนวคิด

แผนผังก้างปลา Fishbone Diagram จะบอกว่าเป็นสิ่งที่ช่วยในการทำงานหรือเครื่องมือการทำงานก็ไม่ถูกนัก ต้องบอกว่า มันคือ เครื่องมือช่วยเหลือการแก้ไขปัญหาที่มีประโยชน์ต่อการทำงาน มากกว่า หลักการคร่าวๆ ของแผนผังก้างปลา คือ มันมีหน้าที่ในการสังเคราะห์ปัญหาให้ออกมาเป็นรูปแบบคล้ายๆ กับ Mind map ที่จะมีรูปร่างเป็นก้างปลา เพื่อให้เราสามารถมองเห็นปัญหา สาเหตุของปัญหา จากนั้นนำไปวิเคราะห์ต่อว่าเราจะแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นเหล่านี้ได้อย่างไรบ้าง 

แผนผังก้างปลา ถูกคิดค้นและออกแบบโดย ด็อกเตอร์ คาโอรุ อิชิกาว่า เขาคิดค้นขึ้นมาเพื่อใช้งานภายในบริษัทของเขาเอง ให้พนักงานสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นในทุกๆ ด้าน จนเมื่อคู่แข่งหรือเพื่อนร่วมงานของเขามาพบเห็น ก็ได้นำไปใช้งานกันอย่างแพร่หลายจนเกิดเป็น Fishbone Diagram อย่างเป็นทางการ 

วิธีการใช้งานแผนผังก้างปลา 

อย่างที่บอกไปในตอนต้นของบทความว่าแผนผังก้างปลา นั้นจะมีรูปแบบคล้ายๆ กับ Mind map ซึ่งเป้าหมายหลักของมัน คือ การทำให้เราเห็นปัญหาอย่างชัดเจนมากยิ่งขึ้น และวิเคราะห์เพื่อหาทางแก้ไขปัญหาได้ทุกวิธี ดังนั้น โดยปกติแล้วเราแนะนำให้ใช้วิธีการเขียนลงกระดาษมากกว่าการพิมพ์ขึ้นมาจากโปรแกรม ด้วยเหตุผลที่ว่า จากงานวิจัยปัจจุบัน พบว่า การเขียน Mind map ได้ประสิทธิภาพมากกว่าการพิมพ์ลงโปรแกรมหลายเท่า

แผนผังก้างปลา มีรูปแบบและวิธีการใช้งาน ดังนี้

1. ก่อนอื่นเริ่มที่ส่วนหัว โดยส่วนหัวเราจะเขียน ปัญหาที่เกิดขึ้น ลงไป 
2. ต่อไปที่ส่วนตัว จะมีก้างที่เป็นสาเหตุของปัญหาหลักๆ อย่างน้อย 4-5 ข้อ 
3. และส่วนสุดท้าย คือสาเหตุย่อยที่นำไปสู่สาเหตุของปัญหา โดยสาเหตุย่อยจะเป็นก้างที่ต่อออกมาจากสาเหตุหลัก สาเหตุย่อยนี้จะเป็นคำอธิบายของสาเหตุหลัก หรือจะเป็นเหตุผลของสาเหตุหลักก็ได้ 

เมื่อเราเขียนออกมาได้ดังนี้แล้ว สิ่งที่ต้องทำต่อไป คือ การทำความเข้าใจและยอมรับปัญหาที่เกิดขึ้น จากนั้นพยายามหาทางในการลบ หรือหลีกเลี่ยงสาเหตุของปัญหาที่เกิดขึ้น อาจจะพยายามลบไปทีละก้างปลาก่อนอย่างช้าๆ ไม่ต้องเร่ง แล้วปัญหาจะดีขึ้นได้อย่างแน่นอน 

ประโยชน์จากการใช้แผนผังก้างปลา 

หลายๆ ครั้งที่การทำงานนั้นมักจะเกิดปัญหาที่ไม่ได้คาดคิด ทั้งจากตัวเราเอง เพื่อนร่วมงาน ปัจจัยภายนอกต่างๆ ที่ทั้งสามารถแก้ไขได้เอง หรือไม่แม้แต่จะเข้าไปยุ่งได้ การใช้ แผนผังก้างปลา ไม่ได้แปลว่าจะแก้ไขปัญหาได้เพียงอย่างเดียว แต่สำหรับปัญหาที่แก้ไม่ได้จริงๆ ก็จะทำให้เราเข้าใจปัญหานั้นๆ มากขึ้น และบรรเทาความเครียดจากปัญหาเหล่านั้นลง เมื่อความเครียดน้อยลง ประสิทธิภาพจากการทำงานก็มากขึ้น สุขภาพจิตดีขึ้น นำไปสู่ผลสำเร็จในอนาคตอีกมากมาย 

สุดท้ายแล้วแผนผังก้างปลา ก็คือ อีกหนึ่งเครื่องมือที่สามารถแก้ไขปัญหาได้ดีไม่ว่าจะเป็นวัยเรียนวัยทำงาน หรือแม้แต่ปัญหาเล็กน้อยในชีวิตประจำวัน ก็สามารถแก้ไขได้อย่างไม่ยากหากเราเข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้นมากพอนั่นเอง