การตรวจสอบเครน (Crane Inspection) ถือเป็นหนึ่งในกระบวนการที่สำคัญยิ่งในการรักษาความปลอดภัยในสถานประกอบการที่มีการใช้งานเครื่องจักรกลยกของหนัก ไม่ว่าจะเป็นโรงงานอุตสาหกรรม คลังสินค้า หรือสถานที่ก่อสร้าง ซึ่งตามกฎหมายแรงงานไทยได้กำหนดให้นายจ้างต้องตรวจสอบและทดสอบเครนโดยวิศวกรผู้มีใบอนุญาตเป็นประจำอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
ลูกค้าต้องเตรียมตัวอย่างไร ก่อนการตรวจเครน
การเตรียมความพร้อมของลูกค้าก่อนการเข้าตรวจสอบเครน มีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าการดำเนินการตรวจเอง เพราะหากมีการเตรียมความพร้อมอย่างถูกต้องจะทำให้การตรวจราบรื่น ประหยัดเวลา และลดข้อผิดพลาดได้อย่างมาก โดยลูกค้าควรดำเนินการดังนี้:
1. เตรียมเอกสารที่เกี่ยวข้อง
- รายการบำรุงรักษา (Maintenance Record)
- คู่มือการใช้งานเครน (Operation Manual)
- เอกสารใบรับรองจากผู้ผลิต หรือผู้จำหน่ายเครน
- ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพวิศวกรรมของผู้ติดตั้งเครน (ถ้ามี)
2. ตรวจสอบพื้นที่และความพร้อมของเครน
- ตรวจสอบว่าเครนสามารถทำงานได้จริงในวันที่นัดตรวจ
- จัดเตรียมผู้ควบคุมเครนที่มีใบอนุญาตใช้งานถูกต้องให้พร้อม
- เคลียร์พื้นที่ให้ปลอดภัยและไม่มีสิ่งกีดขวาง
3. ตรวจสอบโหลดทดสอบ (Test Load)
- จัดเตรียมน้ำหนักทดสอบตามประเภทของเครน เช่น เครนเหนือศีรษะ เครนติดรถบรรทุก หรือเครนแบบแขนหมุน (Jib Crane)
- โหลดทดสอบต้องผ่านการรับรองและชั่งน้ำหนักเรียบร้อย
เกร็ดความรู้:
โหลดทดสอบที่ใช้ในการตรวจเครน ควรมีน้ำหนัก 125% ของน้ำหนักยกสูงสุด (SWL) เพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานความปลอดภัย
4. ตรวจสอบความพร้อมของระบบไฟฟ้า
- หากเครนใช้ระบบไฟฟ้า ให้ตรวจสอบความพร้อมของสายไฟ แผงควบคุม และแหล่งจ่ายไฟให้ทำงานได้ปกติ
ขั้นตอนการตรวจเครน โดยวิศวกรผู้ตรวจสอบ
การตรวจเครนจะกระทำโดยวิศวกรตามพระราชบัญญัติวิศวกรรมควบคุม และตามประกาศของกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เพื่อรับรองความปลอดภัยตามหลักวิชาการและมาตรฐานที่กำหนด
1. ตรวจสอบเอกสารเบื้องต้น
- ตรวจสอบเลขรุ่นและเลขเครื่องของเครนกับเอกสาร
- ตรวจสอบคู่มือ และเอกสารการซ่อมบำรุงย้อนหลัง
2. ตรวจสอบสภาพภายนอกและโครงสร้าง
- ตรวจสอบรอยร้าว การบิดเบี้ยว และสนิม
- ตรวจสอบรอยเชื่อมจุดต่าง ๆ ด้วยตาเปล่าหรือด้วย Dye Penetrant
- ตรวจสอบสลักเกลียว แกนหมุน รอก และเชือกสลิง
เกร็ดความรู้:
เชือกสลิงที่มีเส้นลวดขาดเกิน 6 เส้นในระยะ 1 ความยาวเกลียว (Lay length) ต้องเปลี่ยนใหม่ทันที
3. ตรวจสอบระบบการทำงาน
- ทดสอบการเคลื่อนที่ทุกทิศทาง (ยกขึ้น-ลง หมุน ซ้าย-ขวา ฯลฯ)
- ตรวจสอบเบรก ฉุกเฉิน สวิตช์ตัดไฟ และอุปกรณ์ความปลอดภัย
4. การทดสอบโหลด (Load Test)
- ติดตั้งโหลดทดสอบตามน้ำหนักที่กำหนด
- ยกโหลดในระดับต่าง ๆ และตรวจสอบการทรงตัว
- ตรวจสอบการเบรก การหยุดอัตโนมัติ และการรับน้ำหนัก
5. บันทึกผลและออกใบรับรอง
- จัดทำรายงานผลการตรวจสอบและทดสอบ
- ออกใบรับรองความปลอดภัย (Certificate of Inspection)
- ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการซ่อมบำรุงหรือปรับปรุง (ถ้ามี)
ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง แบบการทดสอบปั้นจั่น (ออกใหม่ ปี 2565)
เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2565 ได้มีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา เกี่ยวกับรูปแบบการทดสอบปั้นจั่นใหม่ โดยประกาศฉบับนี้มีชื่อว่า:
สาระสำคัญของประกาศนี้ได้แก่:
- แบบรายงานใหม่มีการระบุรายการตรวจที่ชัดเจนมากขึ้น
- ต้องแนบรูปถ่ายขณะทดสอบโหลดจริง
- ต้องลงนามโดยวิศวกรผู้ตรวจสอบ พร้อมระบุเลขที่ใบอนุญาตวิศวกรรมควบคุม
- ใช้แบบรายงานนี้แทนรูปแบบเดิมทั้งหมด ตั้งแต่วันที่ประกาศเป็นต้นไป
- ใช้ทั้งใน ปจ1 และ ปจ2
แนบไฟล์ตัวอย่างแบบฟอร์มตามประกาศปี 2565 (PDF) : แบบฟอร์มทดสอบปั้นจั่น 2565
สรุป
การตรวจเครนไม่ใช่เพียงแค่การตรวจแบบผิวเผิน แต่ต้องอาศัยความรู้ทางวิศวกรรม การวิเคราะห์ และประสบการณ์ของผู้ตรวจสอบ รวมทั้งการเตรียมตัวของผู้ประกอบการอย่างรอบคอบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อต้องปฏิบัติตามกฎหมายและประกาศราชกิจจานุเบกษาฉบับใหม่ที่เข้มงวดขึ้น
การดำเนินการตามขั้นตอนที่ได้แนะนำในบทความนี้ จะช่วยให้การตรวจสอบเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยง และสร้างความมั่นใจในความปลอดภัยของการใช้งานเครน
ติดต่อบริการตรวจเครนจากวิศวกรผู้เชี่ยวชาญ
หากคุณกำลังมองหาทีมงานวิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้านการตรวจเครน พร้อมบริการครบวงจร ทั้งการตรวจสอบ ออกใบรับรองตรวจเครน ตามกฎหมาย และให้คำแนะนำด้านความปลอดภัยอย่างเป็นระบบ ติดต่อเราได้ทันที
Safetymember ศูนย์บริการตรวจสอบด้านวิศวกรรมไฟฟ้าและเครื่องจักร
- ประสบการณ์กว่า 10 ปี
- รับรองโดยวิศวกรผู้มีใบอนุญาต กว.
- มีบริการตรวจเครนทั่วประเทศ แบบเร่งด่วน
โทร: (064) 958 7451 คุณแนน
อีเมล: [email protected]
เว็บไซต์: www.safetymember.net/crane-inspections/
อ้างอิง
- ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง กำหนดแบบรายงานผลการทดสอบการใช้งานและการตรวจสอบสภาพของปั้นจั่น พ.ศ. 2565. ราชกิจจานุเบกษา, 9 ธันวาคม 2565.
- พระราชบัญญัติควบคุมความปลอดภัยในการทำงานในสถานประกอบการ พ.ศ. 2554.
- ASME B30.2-2016 – Overhead and Gantry Cranes (Top Running Bridge, Single or Multiple Girder, Top Running Trolley Hoist).
- มาตรฐานกระทรวงแรงงาน เรื่อง ความปลอดภัยเกี่ยวกับปั้นจั่น พ.ศ. 2554.
บทความที่น่าสนใจ
- ทำไมต้องตรวจเครน เริ่มต้นอย่างไรให้ ตรวจเครน อย่าถูกต้อง
- สุขภาพและความปลอดภัย ของแรงงานก่อสร้างตามแนวทาง ILO
- ถังดับเพลิงเก่า ควรซ่อม หรือเปลี่ยนใหม่ดี
- อบรมปั้นจั่น 4 ผู้ คืออะไร เรียนรู้ผู้ที่เกี่ยวข้องในงานปั้นจั่น อย่างถูกต้อง
